KURBAĞALIDERE VADİSİ FİKİR PROJE YARIŞMASI

Proje Bilgileri

Kategori PROJE
Kullanım Kentsel Tasarım

İşveren

Takım

Proje Raporu

~Kentlerdeki değişimin gözlendiği en belirgin alanlar kent merkezleridir. Teknolojik olanakların gelişmesi ile kent merkezinin kentle kurduğu  ilişkilerive işlevsel bütünlüğü de etkilemektedir. Kentsel büyüme kuramlarında öngörülen ve Christtaller’in Merkezi YerlerKuramı merkezlerinin etki alanı ve etki düzeyi hakkında bilgiler sunmaktadır. Kuramın ön gördüğü kademeli yerleşim sistemi  çok merkezli kentlerde kent içindeki merkezler sisteminin belirlenmesinde de kullanılabilmektedir.
İzmir kenti için Nazım İmar Planı kararları incelendiğinde belirlenen alt merkezler etrafında gelişen konut alanları ile kentsel gelişme önerilmiştir.  Bu sayede literatürde  ‘’Smart Growth’’olarak tanımlanan Merkezi  İş Alanına talep azaltılarak, günlük ihtiyaçların yürüme mesafesindeki alt merkezlerden sağlanması amaçlanmıştır. Kuşkusuz bu durum motorlu araçlara olan ihtiyacı azaltacağından  toplu yaşıma ve alternatif ulaşım olanaklarının geliştirilmesi ile sürdürülebilir. Knetsel gelişmeye ve kentsel yaşam standartlarının yükseltilmesine de katkıda bulunacaktır.
Yaşayan ve güvenli kent mekanları başarılı kamusal mekanlar yaratılması ile mümkündür.  Başarılı kamusal mekanlar sokak,meydan,açık ve yeşil alanlar sosyal ve kültürel tesisler gibi kamusal kullanımların toplumun her kesimi tarafından rahatlıkla ve güvenle kullanabildiği, farklı yaş gruplarının ihtiyaçlarını karşılayan ve herkes için  erişilebilir mekanlar oalrak da tariflenebilir. Doğru tasarlanmış kamusal mekanların, yerel ekonomileri desteklediği , ticari kuruluşlar/ firmalar için çekicilik yarattığı , turizm için çekim noktası oluşturduğu, , kültürel aktiviteleri desteklediği ,  suç oranlarını düşürdüğü , yaya güvenliğini arttırdığı ve toplu taşımanın kullanımını desteklediği , kamu sağlığını arttırdığı ve çevre kalitesini yüklesttiği , düşünüldüğünde yerleşimler için önemli tasarım parçalarıdır.
Yapılan tasarım ile belirlenen temel yaklaşım , kentsel yaşam kalitesi yüksek, soysal ve yapısal ayrışmayı en aza indiren, ekonomik gelir olanaklarını arttıran, yaşanabilir, güvenli ve herkes için erişilebilir bir kentsel doku yaratmaktır. Bu amaçla; öncelikli olarak kentsel mekan ile doğrudan ilişkili, yaşam kalitesinin temel göstergeleri olan; üretim ve temel aktiviteler, istihdam olanakları, yapılı çevre , doğal çevre ve kaynaklar, ulaşım/erişilebilirlik,sağlık, güvenlik, eğitim,sosyal ilişkiler gibi konular ele alınmış, yarışma alanında bu konulara ilişkin,farklı mekansal konuları içeren,bütüncül çözüm önerileri geliştirilmeye çalışılmıştır. Bu kapsamda tasarımda ele alınan temel ilkeler ve tasarım kriterleri şunlardır ;
Güvenlik
-Trafik hızları ve trafik hacmi
-Görsel geçirgenlik
-Aydınlatma
İklim
-Güneş etkisi ve gölge
-İklim etkilerinden korunma
-Yıl boyu kullanım olanağı
-Duyusal algılar
Ölçek
-Sokak ve yaya yollarının  genişlikleri
-Binaların/yapıların yüksekliği yoğunluğu
-Zemin kat kullanımları ve geçirgenlik
Erişilebilirlik
-Alternatif dolaşım dokusu
-Mekanın belirlenmesi ve sınırlar
-Kişilerin ulaşım biçimleri ve eşlikler
-Araç ve bisiklet park alanları
-Eğitim ve topografya
Dayanaklı doğal bitkilendirme

Alan tasarımında, akıllı büyüme (Smart Growth) ve yeni kentleşme (Nrw Urbanizm ) prensiplerinin uygulanabilmesi için akıllı kodlama ( Smart Code ) sistemi kullanılmıştır. Bu sistem ile tasarım her ölçeğinde( bölge ölçeğinden birim konuta kadar ) bütünleşik büyüme kararlarının alınması sağlanmıştır. Farklı yoğunluk bölgeleri ve farklı işlev bölgeleri  temel ve ortak kararların ve/veya farklılaşacak kararların belirlendiği,alanın bir bütün olarak tasarlanabilmesi için çalışmada 4  farklı tipoloji bölgesi belirlenmiş.bu tipoloji bölglelerine ait detaylar kentsel tasarım standartları matrisinde verilmiştir.

Yarışma alanı için, İzmir 1725.000 ölçekli Çevre Düzeni Planında ön görülen nüfus artış oranı 1.4 iken tasarım alanı için bu alan yaklaşık 1.5 olarak kabul edilmiş , b varsayımla alan için belirlenen 2030 yılı nüfusu 22.240 kişi olarak ön görülmüştür. Tasarım ‘’ulaşım , yapılı çevre , açık ve yeşil alanlar ‘’ olmak üzere üç temel ilişki sistemi içerisinde, yukarıda sıralanan ilkeler ışığında kurgulanmaktadır, Alan bütününde yaya öncelikli tasarımın geliştirilebilmesi için 3 komşuluk ünitesi belirlenmiş,her bir komşuluk ünitesi , site birimlerinin bir araya gelişi ile oluşturulmuş ve komşuluk ünitelerinin bir araya gelmesi ile konut bölgeleri tanımlanmıştır. Site birimlerinde günlük ticaret ihtiyaçlarının karşılandığı birim merkezleri, komşuluk ünitelerinde eğitim ve sağlık merkezleri , sosyo-kültürel alanlar, dini tesisler,idari tesis alanları, açık ve yeşil alanların bulunduğu komşuluk ünitesi  merkezleri, konut bölgelerinde ise uzmanlaşmış ticaret alanları ve ofis kullanımlarının olduğu alt bölge merkezleri oluşturulmuştur.

Alanın doğusunda karma kullanımların bir arada olduğu (ticaret,konut ve ofis kullanımları) özel bir bölge için tasarlanmış, bu bölgenin , alanının kent ile bütünleşmesinde geçiş niteliği taşıması öngörülmüştür. Bu karma kullanım bölgesinin uygulanması ile birlikte, alanın doğu sınırında buluna galerilerin de kültür merkezi, fuar alanı, serbest bölge ve hava alanının etkisiyle dönüşeceği, ofis ve uzmanlaşmış ticaret alanlarının bu bölgede yoğunlaşacağı düşünülmektedir . Ayrıca alanın doğu ve batısında bulunan dereler korunmuş , bu dereler doğu bölgesinde oluşturulan ‘’kültür aksı ‘’ ve batı bölgelerinde oluşturulan ‘’rekreasyon aksı ‘’ için omurga olarak kabul edilmiştir. Sokak kesitleri ve yazılar iklim etkilerini en aza indirecek şekilde tasarlanmıştır (geniş su yüzeyleri . arkadlı yapılar,gölgelikli alanlar, iklime uygun bitkilendirme vb) . Tasarımda alanında yaşanması ön görülen nüfusa hizöet edebilecek büyüklükte bir  pazar alanı önerilmiş , bu Pazar alanı erişilebilir bir noktada, farklı ulaşım modlarının kesiştiği  bir bölge olarak tasarlanmış
1. Ulaşım ilişkileri, sokak/yol kesitleri : Yaşayan yaya sokakları ; toplumda sosyal ilişkileri güçlendirmekte,güçlü sosyal ,ilişkiler ise güvenli mekanların oluşmasında kolaylaştırıcı olmaktadır.Bu bakış açısıyla ele alınan tasarımda  alandaki kullanıcıların, gerek kent merkezi ile gerekse alan içi ve yakın çevre ile ilişkilerinin güçlendirmesi ve alanda yaya odaklı bir dolaşım sisteminin oluşturulması hedeflenmiştir. Bu kapsamda ;
a. Tasarımda yaya sokakları ; herkesin kendini güvende hissederek rahatlıkla yürüyüp,dolaşabildiği,oturulabilecek rahat ve güzel mekanlara sahip  , kişiler arası sosyal iletişimi planlı yada rastrantısal olarak düzenleyen  , güzel estetik ve konforlu mekanlar yaratarak alanda vakit geçirme süresini artıran , yürüyüş güzergahları  boyunca kişilerin ilgisini canlı tutarak, farklı şeylere bakmalarını sağlayan düzenlemelere, sahip  ve alanı kullanacak kişilerin birbirlerini rahatsız etmeyecek şekilde herkese yeterli kullanım alanı sunan mekanlar olarak tasarlanmıştır.
b. Tasarımda oluşturulan komşuluk ünitelerinin ortak merkezleri konut birimlerine ortalama 5 dakikalık yürüyüş mesafede erişilebilir  şekilde konumlandırılmıştır.
c. Alanda çevre dostu ulaşım sistemleri önemsenmiş,bu amaçla konut alanları ile sosyo-kültürel alanlar , açık ve yeşil alanlar , ofis kullanımları ve ticari bölgeler arasında erişimi sağlayacak bisiklet yolları tasarlanmıştır . 
d. Alanda, kent merkezi ve diğer bölgeler  ile ulaşımı  sağlayacak bir toplu taşıma aksı önerilmiş , üzerindeki durak noktaları  yayalar için uygun yürüyüş mesafelerinde ve tüm konut alanlarından kolaylıkla ulaşılabilecek şekilde optimum mesafelerde yerleştirilmiştir.
e. İZBAN banliyo hattının Akçay  caddesinin  doğusunda bulunan  durak noktası ile alanın bağlantısı ,kuzey doğuda önerilen yaya ve bisiklet geçişi ile sağlanmış, bu bğlantı yayalar ve bisiklet kullanıcıları için en ergonomik ve güvenli erişebilecekleri şekilde tasarlanmıştır.
f. Alanda her iki konut için bir otopark alanı ve tüm konutlara yeterli olabilecek şekilde birikler park alanları ayrılmıştır.
2.Konut ,ticari işlevle r, sosyal ve kültürel aktivite alanları
a. Farklı kullanıcı gruplarına ( gençler,yaşlılar,bekarlar,aileler vb) ve farklı gelir seviyerine ait kullanıcılara hizmet  edebilecek şekilde değişik büyüklüklere sahip farklı konut tipolojileri önerilmiştir
b.Komşuluk ünitesi kapsamında her bir konut bölgesi için günlük ihtiyaçların karşılanabileceği bir ticaret birimi düşünülmüş ve bu birimlerin yaya aksları ile ilişkilendirilmesine özen gözterilmiştir.
c.Konut alanlarında maksimum 150 m yürüyüş mesafesinde olacak şekilde, çocukların zihinsel ve bedensel gelişimlerini sağlayacak, sürdürürebilir ve sağlıklı malzemelerin kullanıldığı, her yaş grubuna hitap edebilecek şekilde tasarlanmış çocuk oyun alanları önerilmiştir.
d.Konut alanları ticari aktiviteler ve sosyo-kültürel merkezler yaya dolaşım ağları ile ilişkilendirilmiş, yaya ve tasşıt trafiği optimum ilişki kuracak şekilde (gerektiği yerlerde ayrıştırılarak gerektiği yerlerde bir araya gelecek şekilde) tasarlanmaya çalışılmıştır.
e.Yapılar farklı mekan organizasyonlarına olanak verecek şekilde bir araya getirilmiş,kamusal mekanlar : sosyal ilişkileri güçlendirecek ve güvenliği arttıracak biçimde tasarlanmıştır .
f.Alan bütününde, farklı konut bölgelerini bir araya getirecek sosyal ilişkileri güçlendirecek sosyo-kültürel mekanlar ,açık ve yeşil alanalr,spor alanları ve ortak ticari kullanımlar tasarlanmış, bu alanların su ile ilişkili bölgelerde yer seçmesi ve iklim etkilerinden korunacak şekilde tasarlanması sağlanmıştır.
g.Yenilenebilir enerji kullanan akıllı binalar ve sürdürülebilir yerleşimler için atık dönüşüm sistemlerinin kurgulandığı bir altyapının oluşturulması hedeflenmektedir. (Güneş enerjisini kullanan aydınlatma sistemleri , yağmur sularının depolanması ve sulama amaçlı kullanımı ,evsel ve plastik atıkların doğrudan alan içinde dönüşüme entegre edilerek yeniden kullanılması vb. )
h. Alanın kuzeyinde bulunan kurşun fabrikası,farklı ulaşım türlerinin bir arada olduğu erişilebilirliği yüksek bi alan olması sebebi ile kent ölçeğinde bir kültür merkezine dönüştürülmüş , alan kapsamında konser salonları, sinama.tiyatro,opera vb. , kültürel aktivite alanları,açık hava sinaması,sergi salonları,açık gösteri alanları (amfi,sokak,meydan gibi ) tasarlanmıştır . Ayrıca bu alanın yeni fuar alanı,öneri  kent parkı,üniversite,rekreasyon gibi farklı işlevlerle ilişkileride sağlanarak çekiciliği arttırılmıştır.
ı. Görsel geçirgenlik ve ‘’Eyes on the street ‘’ alanda güvenliğin sağlanmasında önemli uygulama araçlarıdır.Tasarımda sokak ile ilişkiler güçlendirilmiş, kişilerin sokaklarda ve açık alanlarda daha çok zaman geçirmeleri için düzenlemeler yapılmış,hemen her bölgede farklı mekansal kurgularla oturma alanları düzenlenmiş, yapıların sokak ile görsel ilişkisi maksimum düzeyde olacak şekilde mimari detaylar düşünülmüş ( cam cepheler,doğrudan sokak ile bağlantılı ticari birimler, yine sokakları yaşayan mekanlar haline getirmek için üçüncül mekanlar yaratılmıştır.
3.Açık ve yeşil alan sistemleri
Alan bütününde gerek yaşam kalitesinin arttırılması , gerek güçlü sosyal ilişkiler yaratılması, gerekse yaşanabilir ve sürdürülebilir çevreler tasarlanması açık ve yeşil alanların etkin bir biçimde oluşturulması ve yönetilmesi ile sağlanabilir . Alan bütününda aktif ve pasif rekreasyona olanak verecek düzenlemeler düşünülmüş , tasarlanan açık ve yeşil alanlar maksimum düzeyde erişilebilecek şekilde konulandırılmıştır.
a.Bu amaçla öncelikli olarak,1/25.000 Çevre Düzeni Planında , alanın batısında bulunan 540 ha.lık ‘’riskli alan ‘’ ,  ağaçlandırılacak bölge olarak korunmuş ve gerekli düzenlemeler yapılarak kent parkına dönüştürülmesi önerilmiştir.
b. Alanın doğu ve batı sınırları boyunca uzanan dereler ,kentsel niteliği yüksek su düzeyleri olarak değerlendirilmiş , doğudaki dere ofis ve ticaret alanlarına hizmet verecek şekilde düzenlenerek, su kenarında kentsel mekanlar oluşturulmuş , bu alanlarda yeme içme birimleri ve ticaret alanları önerilmiştir. Alanın batısında bulunan dere ise doğal niteliği öne çıkarılarak rekreasyonel kullanımlara olanak verecek şekilde düzenlenmiştir. Alan içerisinde bulunan diğer dere kolları da, komşuluk üniteleri kapsamında tasarlanan yeşil alanlar içerisinde tasarıma entegre edilmiştir.
c.Alanda her yaş grubuna hitap edecek şakilde açık ve kapalı spor alanları tasarlanmış, bu alanlar yaya yolları kent parkı ile ilişkilendirilmiştir.
d.Alandaki peyzaj elamanlarının seçimi iklim etkileri de dikkate alınarak yapılmış , özellikle kolay yetişen ve gölge veren bitkiler tercih edilmiş,ayrıca alanı estetik olarak zenginleştirecek düzenlemeler yapılmasına özen gösterilmiştir.